Święta, festiwale i moussem w Maroku

Święta w Maroku to niezwykle ważne dni dla mieszkańców i niewątpliwie są dla nich okazją do świętowania, z której chętnie korzystają.

Kobiety i dziewczęta urządzają prywatne przyjęcia, na których malują się henną, ubierają się odświętnie, a potem wszyscy wychodzą z domów, aby świętować. Specjalne wizyty są mile widziane, a przyjaciele i rodzina wymieniają się prezentami.

Społeczność łączy się i praktykuje religijne rytuały. Meczety wypełniają się za dnia i w nocy. Słodycze i specjalne pokarmy przeplatają się z wieloma szklaneczkami miętowej herbaty. Każdy może dołączyć, aby świętować. Przyjaciele i rodzina z różnych miast spotykają się, aby uczcić wyjątkowe chwile marokańskiej kultury i społeczeństwa.

Wszystkie tego typu festiwale i święta są doskonałą okazją, aby dowiedzieć się więcej o kulturze i społeczeństwie marokańskim.

Najważniejsze święta religijne w Maroku

W Maroku obowiązują święta religijne i święta państwowe.

Kalendarz gregoriański, oparty na Słońcu, jest używany do celów cywilnych. To jest kalendarz, którego używamy na Zachodzie.

Kalendarz muzułmański, oparty na Księżycu, dzieli rok na 12 miesięcy.

Te miesiące są przesunięte względem miesięcy z kalendarza gregoriańskiego i kończą roczny cykl co 30 lat po 355 dniach. Te cykle trzydziestoletnie składają się z 19 lat po 354 dni i 11 lat po 355 dni. Tak więc kalendarz islamski ma 10 lub 11 dni więcej rocznie niż rok gregoriański.

Święta podążające za kalendarzem muzułmańskim, zmieniają zatem swoje daty co roku.

Kalendarz ten nazywa się „Kalendarzem Hegiry”, ponieważ jest punktem rozpoczęcia hegiry, czyli duchowej wędrówki Muhammad do Mekki w roku 622 kalendarza gregoriańskiego. Kalendarz Hegiry jest używany w sprawach religijnych w Maroku.

Miesiące świąt i festiwali religijnych

• 1 miesiąc – Muharram – 10. dzień miesiąca święto Aszura
• 2 miesiąc – Safar
• 3 miesiąc – Rabi al-awal – 12. dnia miesiąca święto Eid mulud
• 4 miesiąc – Rabi as-sani
• 5 miesiąc – Dżumada al-awal
• 6 miesiąc – Dżumada as-sani
• 7 miesiąc – Radżab
• 8 miesiąc – Szaban – 15. dzień miesiąca święto Szaban
• 9 miesiąc – Ramadan
• 10 miesiąc – Szawwal – 1. dzień miesiąca święto Eid al-Fitr
• 11 miesiąc – Zu al-kada
• 12 miesiąc – Zu al-hidżdża – 10. dzień miesiąca święto Eid al-Kbir

Święto Ashura

W Maroku, Muharram, który jest pierwszym miesiącem islamskiego kalendarza, nazywa się shhr Ashura – miesiąc Ashura. Jego nazwa pochodzi od nazwy święta obchodzonego 10-ego dnia tego miesiąca (numer 10 w języku arabskim to ashra). Ten dzień, zwany nhar Ashura (Ashura Day), jest w zasadzie Nowym Rokiem dla muzułmanów. Oznacza to, że w kalendarzu muzułmańskim jest to dzień obchodów rozpoczęcia nowego roku. Islam mówi, że Allah (Bóg) stworzył Adama i Ewę, niebo i piekło, życie i śmierć – wszystko w dziesiątym dniu stworzenia.

Religijnie mówiąc, miesiąc Ashury jest bogaty w magiczne cechy. Dziewiąty i dziesiąty dzień miesiąca są to dni błogosławione i wiele świętych rytuałów jest realizowanych w tym czasie. W Maroku zwyczaj baraki (czyli błogosławieństwa / jałmużny) jest obecnie powszechnie praktykowany.

Czary dobra i zła są szeroko praktykowane podczas Dnia Ashura i poprzedniej nocy, ponieważ podobno jest to najlepszy czas na rytuały związane z czarami. Ludzie spotykają się, noszą maski i przebrania oraz rozmawiają zmienionymi głosach w noc przed dniem Ashury. Mówi się, że każde zaklęcie wykonane w tym czasie trwa przez cały rok.

Dobre jedzenie ze specjalnymi świątecznymi przepisami zajmuje bardzo ważne miejsce podczas Ashury. Zgodnie z tradycjami marokańskimi, mówi się, że Prorok Mahomet powiedział: „Temu, który zapewnia zbytek pożywienia w swoim Domu w dniu Aszury, Bóg odwzajemni się dobrobytem przez resztę roku”. Krowa, koza, owca, daktyle i jaja są spożywane podczas tego święta. Również w tym czasie odwiedzane są groby krewnych i modli się do zmarłych.

Ciekawe i ważne jest również wspomnieć o różnych rytuałach ognia i wody praktykowanych podczas Aszury. Te rytuały mają za zadanie oczyścić i wprawić w dobre samopoczucie. W przeddzień Aszury, w „noc ognia”, w różnych punktach wioski zapalane są fajerwerki i ogniska, przy których gromadzą się ludzie, aby śpiewać i tańczyć. Głównym celem tych rytuałów jest oczyszczenie ludzi i zwierząt, a także ochrona ich przed złymi wpływami, gdyż wierzy się, że ogień zapewnia ochronę i „barakę” (błogosławieństwo).

Podobne efekty przypisuje się rytuałom wodnym, które praktykuje się następnego ranka. Wierzy się, że w czasie tego święta  każdym rodzaj wody jest błogosławiony. Przyjmowanie porannego prysznica przed wschodem słońca w dniu Ashura to normalna tradycja. Dzieci są tradycyjnie zaangażowane w ten festiwal. Ubrane są w nowe ubrania, grają na bębnach, a w tym szczególnym dniu odbywa się wymiana prezentów.

Urodziny Proroka Muhammada

W Maroku trzeci miesiąc kalendarza muzułmańskiego nazywa się shr l-mulud – miesiąc mulud. Święto Aid l-mulud (Eid-el Maulud) jest to święto celebrujące narodziny Proroka Mahometa, które rozpoczyna się 12. dnia miesiąca i trwa przez kilka dni. Mulud to miesiąc szczególnie błogosławiony dla religii muzułmańskiej, a dzieci urodzone w tym czasie są uważane za szczęśliwe i błogosławione.

Urodziny proroka Mahometa są jeszcze ważniejsze w Maroku, ponieważ kraj ten jest monarchią, a jego król Mohammed VI jest potomkiem Proroka. Urodziny króla obchodzone są w Pałacu Cesarskim w Rabacie i Salé w nocy, gdzie odbywa się procesja ze świecami.

W Meknes, Bractwo Aissaoua ma swoją wyjątkową i specjalna uroczystość. Zwolennicy świętego męża I-hadi Ben Aissa przemierzają miasto Meknes grając muzykę i świętując w procesji zwanej „małą pielgrzymką”, odwiedzając groby kilku świętych w mieście.

Święto Shaban

Ósmy miesiąc marokańskiego kalendarza nazywa się szaban. 15-tego dnia miesiąca odbywa się festiwal znany jako shaban. Zgodnie z legendą, w tym dniu Allah programuje wszystkie działania ludzkości i decyduje o narodzinach i śmierci ludzi.

Tradycyjnie kobiety łączą się i gotują specjalny kuskus z przyprawami. Ten posiłek spożywany jest przez kobiety, które nie mają jeszcze dzieci, a spożywa go się w domu lub w meczecie. Ten rytuał daje nadzieję kobietom, aby mogły zajść w ciążę i urodzić w nadchodzącym roku.

Shaaban jest także miesiącem poprzedzającym święty miesiąc postu – słynny Ramadan. Ludzie zaczynają myśleć o trudnym miesiącu, któremu muszą stawić czoła niedługo i robią ucztę z jedzeniem, różnymi rytuałami, muzyką i ucztą.

Święto Laylat l-qadr

Święto obchodzone w noc jednego z ostatnich dziesięciu dni Ramadanu. Ramadan jest dziewiątym miesiącem islamskiego kalendarza. Najważniejszą cechą Ramadanu jest całkowity post i abstynencja od jedzenia, picia i aktywności seksualnej od wschodu do zachodu słońca. Wszyscy muzułmanie po okresie dojrzewania są zobowiązani pościć i zrobić Ramadan.

Kobiety w ciąży, miesiączkujące kobiety, podróżni i chorzy są zwolnieni z postu, ale będą musieli go odrobić później, kiedy tylko będą mogli.

Islam mówi, że w ciągu Ramadanu jest jedna noc, ważniejsza od wszystkich innych. Tę noc nazywa się Laylat l-qadr – Noc Władzy (również znana jako Noc Siły lub Noc Przeznaczenia). Koran mówi, że tej właśnie nocy święta księga została wysłana do Mahometa.

Ta noc jest jedną z ostatnich dziesięciu nocy Ramadanu, ale jej dokładna data jest znana tylko Prorokowi Mahometowi. Tradycja podaje dzień 21, 23, 25, 27 lub 29. miesiąca Ramadan. W Maroku ten dzień obchodzony jest 27.

W nocy 27. mężczyźni udają się do meczetu, aby się modlić. Od zachodu słońca do świtu imam (przywódca modlitw w meczecie) odczytuje Koran. W tym czasie cały Koran zostanie wyrecytowany. Uważa się, że niebo otworzy się tej nocy, przynosząc błogosławieństwo i dobrą energię bezpośrednio od Allaha.

Podczas tego wieczoru przygotowane są posiłki i specjalne potrawy. Kobiety przynoszą do meczetów kuskus. Ci, którzy nie mogą iść do meczetu, będą spożywali kuskus w domu. Każda rodzina rozdaje część żywności biednym i potrzebującym.

Święto Eid al-Fitr

Natychmiast po Ramadanie jest swieto s-sguir l-aid, inaczej “małe święto”. Nikt nie idzie spać, czekając na wiadomość, że księżyc wszedł w nową fazę, i że w konsekwencji oficjalnie zakończył się Ramadan. Świętowanie końca postu i Ramadanu trwa 3 dni. Potrawy są zwykle wykonane z pszenicy lub jęczmienia, a każda rodzina stara się by wypadło jak najlepiej. Rytuały religijne tego święta kończy się modlitwą w meczecie.

Święto Eid al-Kbir

Dziesiątego dnia miesiąca al-hidżdża, czyli ostatniego miesiąca roku, świat muzułmański celebruje Święto Ofiarowania (lub Święto Poświęcenia), zwane popularnie Świętem Barana. W Maroku ten dzień jest znany jako Aid l-kbir – „wielkie święto”.

Aid l-kbir jest głównym świętem islamu. Swoją rangą ten festiwal dorównuje naszemu Bożemu Narodzeniu.

Święto to jest pamiątką gotowości Abrahama do poświęcenia swego syna na polecenie Boga i Bożego miłosierdzia zastąpienia syna owcą.

Każda marokańska rodzina musi mieć własną owcę. Ci, którzy nie mogą kupić owiec, mogą na przykład kupić tańsze zwierzę, takie jak jagnię.

W Maroku zwierzę nie może zostać zabite, dopóki król Mohammed VI nie poświęci w pierwszej kolejności swoich owiec. Następnie w każdym domu głowa rodziny poświęca zwierzę (czasami, gdy nie ma dorosłego mężczyzny w domu, usługa rzeźnika będzie oferowana przez sąsiada).

Owca jest jedzona w określonej kolejności ustalonej przez rodzinną tradycję lub daną społeczność. Pierwszego dnia zjada się wątrobę, serce, żołądek i płuca. Drugiego dnia zwykle przygotowuje się głowę i nogi zwierzęcia. Jednak głowa i nogi mogą być zjedzone pierwszego dnia w zależności od tradycji każdego gospodarstwa domowego.

Istnieje wiele rytuałów oczyszczających, które przygotowują ludzi do rytuału składania ofiar ze zwierząt. Ludzie muszą oczyścić się i uświęcić. Higiena osobista jest najważniejszym czynnikiem. Mężczyźni i chłopcy udają się do salonu fryzjerskiego i odwiedzają hammam, aby się dokładnie umyć.

Henna jest używana nie tylko jako kosmetyk, ale także jako broń przeciwko złym wpływom i złemu urokowi. Kobiety malują ręce henną, a w wielu przypadkach także malują stopy. W niektórych plemionach hennę stosuje się również do malowania zwierząt domowych.

Aid l-kbir to także dużo modlitwy i wymiana prezentów. Prezenty są wymieniane pomiędzy członkami rodziny, a część żywności przygotowanej w domu jest przekazywana do biedniejszych rodzin. Dzień zaczyna się od ważnej porannej modlitwy w meczecie.

Moussem w Maroku

Wiele wspólnot w Maroku obchodzi i celebruje swiętych mężów zwanych marabutami.

Te coroczne obchodzone festiwale są nazywane moussem. Ludzie jadą z daleka, aby móc uczestniczyć w moussem i uczcić tę okazję.

Najważniejsze moussem w Maroku to:

• Moussem Moulay Bouchaib niedaleko El Jadida (w sierpniu)
• Moussem Moulay Brahim niedaleko Marrakeszu
• Moussem Moulay Yaaqyub w Fezie
• Moussem Moulay Idriss w Moulay Idriss
• Słynny Moussem dla nowożeńców niedaleko Imilchil w Górach Atlasu Wysokiego (we wrześniu)

Najważniejsze święta narodowe w Maroku

Oprócz religijnych świąt w Maroku, istnieje również kilka świąt narodowych o dużym znaczeniu. Czcza one ważne momenty w historii Maroka, z których najważniejszymi są Dzień Niepodległości, Festiwalu Tronu, Zielonej Marsz i jubileuszu króla Mohammeda VI.

Dzień Tronu

Święto Dzień Tronu w Maroku obchodzone jest 30 lipca. Zwane jest Aid l-arsz i jest największym narodowym świętem Maroka. Ten festiwal obchodzi dojście do władzy obecnego króla w dniu 30 lipca 1999. Uroczystości obejmują parady z hymnem narodowym we wszystkich większych miastach, zazwyczaj w obecności gubernatorów i innych dygnitarzy. Ludzie gromadzą się na ulicach, aby świętować fajerwerkami i brać udział w paradach.

W czasie Dnia Tronu, krewni mieszkający w wiejskich rejonach, odwiedzają swoich krewnych w mieście. To święto jest na tyle przełomowym momentem w roku, że na kilka tygodni przed świętem upiększa się miasta, sprząta dogłębnie, maluje krawężniki, pasy, a na ulicach rozwiesza się liczne flagi.

Rocznica Zielonego Marszu

Święto Zielonego Marszu (La Marche Vert) obchodzone jest 6 listopad. Uroczystości odbywają się w całym kraju. Upamiętnia ono jedną z największych spuścizn króla Hassana II: mobilizację 350.000 Marokańczyków, którzy przemaszerowali przez terytorium Sahary Zachodniej w celu zaznaczenia i wypełnienie pustki politycznej pozostawionej przez Hiszpanów. 6 listopada 1975 roku pierwsi marokańscy maszerujący na południe, opuścili Tarfaya pod przewodnictwem premiera Ahmeda Osmana. Podczas uroczystości ci, którzy uczestniczyli w oryginalnym wydarzeniu w latach 70-tych, ubierają się na zielono i dowodzą paradą.

Dzień Niepodległości

Dzień Niepodległości obchodzony jest 18 listopada. Święto zwane jest al-Istiqlal. Święto al-Istiqlal upamiętnia dzień 18 listopada 1956 roku, i powrót Mohameda V przymusowo zesłanego na Madagaskar przez Francuzów. Ten dzień jest pełen wydarzeń w Pałacu Cesarskim w Rabacie i z wieloma uroczystościami w całym Maroku.

Urodziny króla

Ostatnim z marokańskich świąt narodowych są urodziny króla, który urodził się w dniu 21 sierpnia 1963.

Wiele imprez jest organizowanych w Rabacie a telewizja i radio mają specjalne programy gloryfikujące króla.

Święto nazywane jest również Dniem Młodzieży. Dzień Młodzieży w Maroku został oficjalnie ustanowiony w 1948 roku z okazji urodzin księcia Moulay Hassana, który później został królem Hassanem II. Dlatego oryginalnie obchodzono go 9 lipca, w dniu, w którym urodził się Moulay Hassan.

Dzień Młodzieży miał na celu zmobilizowanie mieszkańców Maroka do przeciwstawienia się francuskiemu uciskowi kolonialnemu. Kiedy Maroko uzyskało niepodległość w 1956 roku, Dzień Młodzieży został ogłoszony oficjalnym dniem narodowym, aby uznać wkład młodzieży w rozwój społeczeństwa marokańskiego.

Kiedy Mohammed VI wstąpił na tron po śmierci ojca w 1999 roku, data Dnia Młodzieży została przeniesiona na 21 sierpnia, aby uczcić urodziny nowego króla.

Pozostałe świąta narodowe w Maroku

• 1 stycznia – Nowy Rok
• 1 stycznia – Dzień Manifestu Niepodległości
• 1 maja – Miedzynarodowy Dzien Pracy
• 14 sierpnia – Święto Odzyskania Oued Ed-Dahab
• 20 sierpnia – Dzień Rewolucji
• 1 września 2019 – Islamski Nowy Rok (Fatih Muharram) – jest to data ruchoma

Najważniejsze festiwale regionalne w Maroku

W Maroku wciąż odbywa się wiele regionalnych festiwali o wielkim znaczeniu kulturowym.

Ogólnie rzecz biorąc, na tych festiwalach świętuje się coś związanego z danym regionem , np. regionalny produkt lub lokalny owoc.

Sprzedaży produktów towarzyszy muzyka, regionalne stroje i inne aktywności.

Niektóre z najważniejszych festiwali regionalnych w Maroku to:

• Festiwal Wiśni w Sefrou (na południe od Fez)
• Festiwal Daktyli w Erfoud (na Saharze)
• Festiwal Róż w Kellat M’Gouna (blisko Ouarzazate )
• Festiwal Folkloru i Muzyki w Marrakeszu
• Festiwal Miodu w Immouzer (niedaleko Agadiru)